Giấc ngủ REM có tốt không? Vai trò to lớn và cách cải thiện hiệu quả

Giấc ngủ rem có tốt không là câu hỏi mà Kho Nệm Thắng Lợi nhận được rất nhiều. Một giấc ngủ ngon thực sự mang ý nghĩa to lớn cho sức khỏe và tinh thần mỗi người. Trong chu kỳ giấc ngủ đêm, có hai trạng thái chính là giấc ngủ non-REM và giấc ngủ REM. Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vai trò và tầm quan trọng của giấc ngủ REM.

Vai trò to lớn của giấc ngủ REM

Có thể nói, giấc ngủ REM đóng vai trò quan trọng và có ý nghĩa to lớn đối với sự phục hồi và phát triển của chúng ta. Nhiều người thắc mắc giấc ngủ REM có tốt không? Câu trả lời là CÓ, nó vô cùng cần thiết. Giai đoạn này không chỉ đơn thuần là lúc ngủ mơ, mà còn là thời điểm não bộ thực hiện nhiều chức năng quan trọng. Giấc ngủ REM giúp củng cố các kết nối thần kinh và xử lý thông tin đã tiếp nhận trong ngày, góp phần vào sức khỏe tinh thần và thể chất.

Tăng cường trí nhớ

Trong giấc ngủ REM, não bộ của chúng ta hoạt động mạnh mẽ. Đây là lúc các hình ảnh, thông tin, và sự kiện tạm thời được chuyển đến trí nhớ dài hạn. Quá trình này giúp ghi nhớ thông tin lâu hơn và củng cố khả năng học tập. Nó giải thích tại sao đôi khi chúng ta mơ về những điều đã xảy ra trong ngày hoặc những điều liên quan đến bộ nhớ tạm thời của mình. Khả năng lưu trữ thông tin này bị ảnh hưởng khi giấc ngủ REM giảm sút, điều thường xảy ra ở người lớn tuổi. Vì vậy, việc duy trì giấc ngủ REM đầy đủ là chìa khóa để có trí nhớ tốt.

Giúp phát triển khả năng ngôn ngữ

Khả năng ngôn ngữ là một kỹ năng quan trọng cho sự phát triển của con người, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh. Trong giấc ngủ REM, não bộ không chỉ xử lý trí nhớ mà còn sàng lọc và tham chiếu lại dữ liệu, bao gồm cả những hình ảnh và âm thanh liên quan đến ngôn ngữ đã tiếp nhận. Quá trình này hỗ trợ sự hình thành và củng cố khả năng ngôn ngữ. Đối với trẻ sơ sinh, giai đoạn giấc ngủ REM chiếm phần lớn thời gian trong chu trình giấc ngủ, cho thấy vai trò đặc biệt của nó trong sự phát triển ban đầu của não bộ và ngôn ngữ. Chăm sóc giấc ngủ đúng cách cho trẻ nhỏ là cực kỳ quan trọng cho sự phát triển toàn diện của bé, bao gồm cả ngôn ngữ và chiều cao.

Chữa lành các vấn đề về tâm lý

Giấc ngủ REM còn có tác dụng to lớn trong việc điều chỉnh tâm lý và cảm xúc. Khi mắt chuyển động nhanh và não bộ xử lý hình ảnh và thông tin, những thông tin dư thừa hoặc mang cảm xúc tiêu cực có thể được loại bỏ hoặc xử lý theo cách giúp giảm bớt căng thẳng. Quá trình này giúp giải tỏa tâm lý, loại bỏ những điều tiêu cực, và mang lại cảm giác tinh thần thoải mái, vui vẻ, và lạc quan hơn sau khi thức dậy. Nó giống như một bộ lọc giúp làm mới tâm trí của chúng ta.

Định nghĩa giấc ngủ REM

Trong chu kỳ giấc ngủ của con người, có hai loại chính luân phiên nhau: giấc ngủ non-REM và giấc ngủ REM. REM là viết tắt của Rapid Eye Movement, có nghĩa là chuyển động mắt nhanh. Đặc trưng nổi bật nhất của giai đoạn này là dù mắt đã nhắm lại, chúng vẫn di chuyển qua lại rất nhanh.

Trong giấc ngủ REM, não bộ của bạn trở nên hoạt động mạnh mẽ, gần giống như khi thức, tạo ra những hình ảnh kì lạ mà chúng ta gọi là giấc mơ. Mặc dù hơi thở có thể vẫn đều đặn, nhịp tim và huyết áp lại thường tăng lên đáng kể. Một điều đặc biệt khác là hầu hết các cơ bắp trên cơ thể đều bị tê liệt hoàn toàn tạm thời, ngăn chúng ta hành động theo những gì đang diễn ra trong giấc mơ, đây là cơ chế bảo vệ tự nhiên. Giấc ngủ REM thường xuất hiện sau khoảng 70 – 90 phút kể từ khi bạn bắt đầu chìm vào giấc ngủ, xen kẽ với các giai đoạn của chu trình non-REM. Lúc này, sóng não cũng thay đổi từ dạng Delta đặc trưng của ngủ sâu sang dạng Alpha giống như lúc thức hoặc thư giãn. Mặc dù tỷ lệ chính xác có thể khác nhau tùy cá nhân và nghiên cứu, ước tính trung bình cho thấy giấc ngủ REM có thể chiếm tới khoảng 41% tổng thời gian giấc ngủ ở người trưởng thành và chiếm phần lớn hơn nhiều ở trẻ sơ sinh.

Giấc ngủ non-REM và các giai đoạn

Trước khi bước vào giấc ngủ REM, cơ thể chúng ta sẽ trải qua giấc ngủ non-REM. Non-REM là viết tắt của Non Rapid Eye Movement, tức là giai đoạn giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh. Theo mô tả trong tài liệu, giấc ngủ non-REM bao gồm 4 giai đoạn chính, mỗi giai đoạn có độ sâu và đặc điểm khác nhau.

• Giai đoạn 1 Ngủ nông: Đây là giai đoạn bắt đầu chuyển tiếp từ trạng thái thức sang giấc ngủ. Các bạn sẽ cảm thấy thiu thiu buồn ngủ, cơ thể bắt đầu thư giãn, nhưng giấc ngủ còn rất nông và dễ dàng bị đánh thức bởi những tác động nhỏ.
• Giai đoạn 2 Ngủ sâu: Các chức năng của cơ thể như nhịp tim, hơi thở và sóng não dần chậm lại. Giấc ngủ trở nên sâu hơn so với giai đoạn 1. Trong giai đoạn này, các bạn có thể bước vào trạng thái lơ mơ, đôi khi xuất hiện những hình ảnh hoặc suy nghĩ rời rạc. Đây là giai đoạn chiếm phần lớn thời gian trong tổng chu kỳ giấc ngủ.
• Giai đoạn 3 Ngủ rất sâu: Đây là giai đoạn ngủ sâu nhất. Sóng não chậm lại đáng kể (sóng Delta). Cơ thể ở trạng thái thư giãn sâu, chức năng thể chất giảm xuống mức tối thiểu. Rất khó để đánh thức ai đó đang ở giai đoạn này; chỉ những tiếng động lớn hoặc tác động vật lý mạnh mới có thể khiến họ tỉnh giấc. Giai đoạn ngủ rất sâu này quan trọng cho sự phục hồi thể chất và sản xuất hormon tăng trưởng.
• Giai đoạn 4 Giai đoạn ngủ mơ: Theo mô tả, đây là giai đoạn cuối cùng của chu kỳ giấc ngủ non-REM. Đây là lúc những hiện tượng như mộng du thường xuất hiện. Lưu ý: Trong khoa học giấc ngủ hiện đại, giai đoạn 3 và 4 thường được gộp chung là giấc ngủ sóng chậm (Slow-Wave Sleep – SWS) hay ngủ sâu. Mộng du thường xảy ra trong giai đoạn ngủ sâu (N3). Giấc mơ phong phú và sống động nhất thường xảy ra trong giấc ngủ REM, mặc dù mơ cũng có thể xảy ra ở non-REM nhưng ít sống động hơn.

Độ sâu và chất lượng ngủ ở mỗi giai đoạn non-REM đều khác nhau, nhưng tất cả đều cần thiết cho một giấc ngủ hoàn thiện và phục hồi cơ thể. Giai đoạn 3 và 4 (ngủ rất sâu) đặc biệt quan trọng cho sức khỏe thể chất, giúp sản xuất và sửa chữa các hormon tăng trưởng, phục hồi năng lượng và tăng cường hệ miễn dịch.

Các yếu tố ảnh hưởng đến REM

Thời lượng và chất lượng giấc ngủ REM ở mỗi người không giống nhau, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Các yếu tố này liên quan chặt chẽ đến lối sống và sinh hoạt hàng ngày của chúng ta.

Một trong những yếu tố quan trọng nhất là lứa tuổi. Thực tế cho thấy giấc ngủ REM có xu hướng giảm dần theo thời gian. Ở trẻ sơ sinh, giai đoạn REM chiếm tỷ lệ rất lớn, thậm chí có thể lên tới 50% hoặc hơn trong tổng thời gian giấc ngủ, điều này phản ánh vai trò to lớn của nó trong sự phát triển não bộ ban đầu. Ngược lại, khi tuổi càng cao, thời gian dành cho giấc ngủ REM càng ít đi. Điều này có thể giải thích một phần tại sao người lớn tuổi thường gặp vấn đề về trí nhớ hoặc khó khăn hơn trong việc học những điều mới.

Ngoài ra, chế độ ăn uống, tập luyện thể chất và sinh hoạt hàng ngày cũng ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ REM. Một lối sống lành mạnh, cân bằng sẽ hỗ trợ một chu kỳ giấc ngủ ổn định, bao gồm cả giai đoạn REM. Ngược lại, thói quen không điều độ, ăn uống thiếu khoa học, hoặc thiếu tập luyện có thể làm rối loạn chu kỳ giấc ngủ, dẫn đến giảm thời gian hoặc chất lượng của cả giấc ngủ non-REM và REM. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp chúng ta có những điều chỉnh cần thiết để tối ưu hóa giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.

Làm sao để có giấc ngủ REM

Biết được vai trò to lớn của giấc ngủ REM, chắc hẳn nhiều người sẽ muốn tìm cách để duy trì hoặc tăng cường giai đoạn ngủ quan trọng này. Tin tốt là có những cách đơn giản mà các bạn hoàn toàn có thể áp dụng vào sinh hoạt hàng ngày để nâng cao chất lượng giấc ngủ và có nhiều giấc ngủ REM hơn.

Duy trì giờ ngủ đều đặn

Đồng hồ sinh học của cơ thể chúng ta hoạt động tốt nhất khi có sự ổn định. Việc duy trì giờ ngủ đều đặn mỗi đêm, bao gồm cả cuối tuần, là chìa khóa để cơ thể dễ dàng đi vào và hoàn thành các chu trình giấc ngủ một cách tự nhiên. Khi bạn đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, cơ thể sẽ quen với lịch trình đó, giúp tăng khả năng đạt được các giai đoạn ngủ sâu và giấc ngủ REM một cách hiệu quả. Ngược lại, việc thức khuya quá nhiều hoặc thay đổi giờ ngủ liên tục sẽ làm rối loạn đồng hồ sinh học, giảm thời gian ngủ sâu và hạn chế sự xuất hiện của giấc ngủ REM.

Biết cách tính giờ ngủ khoa học

Mặc dù việc tính toán chu trình giấc ngủ một cách chính xác 100% là khó, việc hiểu được cách hoạt động của nó (khoảng 90 phút cho một chu trình đầy đủ gồm cả non-REM và REM) có thể giúp bạn lập kế hoạch giờ đi ngủ và thức dậy phù hợp. Mục tiêu là hoàn thành đủ số chu trình cần thiết cho độ tuổi của bạn (thường là 4-6 chu trình mỗi đêm). Khi tính toán sao cho thức dậy vào cuối một chu trình, đặc biệt là sau giai đoạn non-REM hoặc REM cuối cùng, bạn sẽ cảm thấy tỉnh táo và sảng khoái hơn, thay vì lơ mơ và mệt mỏi khi bị đánh thức giữa chừng.

Duy trì tập thể dục nâng cao sức khỏe

Tập thể dục đều đặn là một trong những cách tuyệt vời để cải thiện chất lượng giấc ngủ nói chung và giấc ngủ REM nói riêng. Việc vận động giúp cơ thể mệt mỏi một cách lành mạnh, thúc đẩy giấc ngủ sâu hơn vào ban đêm. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tập luyện thể chất, đặc biệt là vào buổi chiều hoặc tối (nhưng không quá sát giờ ngủ), có thể giúp tăng thời gian dành cho giấc ngủ REM. Hãy thử kết hợp một vài bài tập thể dục nhẹ nhàng hoặc yoga vào thói quen buổi tối của bạn để cảm nhận sự khác biệt trong chất lượng giấc ngủ.

Thận trọng với các loại thuốc được kê toa

Một số loại thuốc nhất định có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chu kỳ giấc ngủ, bao gồm cả giấc ngủ REM. Các loại thuốc chứa chất gây buồn ngủ khi dùng sai thời điểm (ví dụ, vào ban ngày) có thể làm bạn khó ngủ vào ban đêm, gây rối loạn chu kỳ tự nhiên của cơ thể. Thuốc trị nghẹt mũi, thuốc giảm đau, thuốc cảm cúm, thuốc sốt… là những ví dụ điển hình. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ về thời điểm và cách dùng thuốc để đảm bảo chúng không làm xáo trộn giấc ngủ quan trọng của bạn. Việc thận trọng này giúp duy trì sự ổn định của chu trình giấc ngủ, từ đó tối ưu hóa thời gian giấc ngủ REM.

Giải đáp thắc mắc về giấc ngủ REM

Lượng giấc ngủ REM cần thiết là bao nhiêu

Thời gian giấc ngủ REM lý tưởng thay đổi theo độ tuổi, ở người trưởng thành thường chiếm khoảng 20-25% tổng thời gian ngủ. Với tổng giấc ngủ 7-9 giờ, điều này tương đương với khoảng 1.5 đến 2.5 giờ giấc ngủ REM mỗi đêm.

Điều gì xảy ra nếu thiếu giấc ngủ REM

Thiếu giấc ngủ REM có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến trí nhớ, khả năng học tập, tâm trạng và khả năng xử lý cảm xúc. Nó cũng có thể làm giảm sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề.

Mơ có phải luôn xảy ra trong giấc ngủ REM không

Không hoàn toàn, giấc mơ sống động, kỳ lạ và dễ nhớ nhất thường xảy ra trong giấc ngủ REM, nhưng mơ cũng có thể xuất hiện trong các giai đoạn non-REM dù thường ít chi tiết và khó nhớ hơn. Hiện tượng mộng du lại phổ biến hơn ở giai đoạn ngủ sâu non-REM.

Có cách nào làm tăng thời gian giấc ngủ REM không

Ngoài việc duy trì lối sống lành mạnh, cố gắng ngủ đủ giờ chất lượng mỗi đêm là cách hiệu quả nhất để đảm bảo bạn trải qua đủ các chu trình giấc ngủ, bao gồm cả REM. Giảm thiểu rượu và caffeine, đặc biệt vào buổi tối, cũng có thể giúp tăng thời gian giấc ngủ REM.

Thức dậy trong giai đoạn REM có sao không

Thức dậy đột ngột trong giai đoạn REM có thể khiến bạn cảm thấy lơ mơ, khó chịu hoặc vẫn còn ám ảnh bởi giấc mơ vừa trải qua, nhưng nó không gây hại lâu dài cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc thức dậy thường xuyên giữa đêm làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ tổng thể.

Kết luận

Qua bài viết này, Kho Nệm Thắng Lợi hy vọng đã giúp các bạn hiểu rõ hơn giấc ngủ rem có tốt không và vai trò to lớn của nó. Duy trì giấc ngủ REM đầy đủ là quan trọng cho cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Hãy áp dụng những lời khuyên đơn giản để nâng cao chất lượng giấc ngủ của mình nhé. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào khác, đừng ngần ngại để lại bình luận hoặc truy cập website http://khonemthangloi.com.vn/ để đọc thêm các bài viết hữu ích khác!