Ăn không ngon ngủ không sâu giấc: Dấu hiệu, nguyên nhân, cách khắc phục

Kho Nệm Thắng Lợi hiểu rằng ăn không ngon ngủ không sâu giấc là nỗi trăn trở của nhiều người, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chất lượng giấc ngủ kém cùng các vấn đề ăn uống đi kèm.

 

Hiểu rõ chất lượng giấc ngủ kém

Giấc ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, đặc biệt là giấc ngủ sâu. Ngủ sâu hay giấc ngủ sâu giấc là giai đoạn quan trọng nhất trong giấc ngủ Non-REM, chiếm khoảng 20-25% tổng thời gian ngủ ở người trưởng thành. Đây là giai đoạn thứ ba của giấc ngủ Non-REM, đặc trưng bởi sự xuất hiện của sóng delta trong hoạt động điện não. Sóng delta có tần số thấp (0,5 – 2 Hz) và biên độ cao. Để được coi là ngủ sâu, hoạt động điện trong não với dạng sóng dài, chậm này phải chiếm tối thiểu 6 giây trong khoảng thời gian 30 giây.

Khi một người ở trong giấc ngủ sâu, nhịp tim và hơi thở sẽ chậm lại đáng kể, cơ bắp được thư giãn hoàn toàn. Đây là lúc cơ thể thực hiện các chức năng phục hồi quan trọng như sửa chữa mô, tăng cường hệ miễn dịch, giải phóng hormone tăng trưởng và củng cố trí nhớ. Việc không đạt được giấc ngủ sâu dẫn đến tình trạng ngủ không sâu giấc.

Ngủ không sâu giấc là một tình trạng mà chất lượng giấc ngủ bị suy giảm nghiêm trọng. Người gặp phải vấn đề giấc ngủ không sâu thường chỉ ở các giai đoạn đầu của giấc ngủ Non-REM (giai đoạn 1 và 2), khó tiến vào hoặc duy trì giai đoạn thứ ba của giấc ngủ, đó là giấc ngủ sâu. Lúc này, bạn có thể cảm giác như mình đang ngủ, nhưng đó là giấc ngủ chập chờn, dễ bị làm phiền bởi các tác động bên ngoài hoặc có cảm giác giật mình khi ngủ. Kết quả là dù có ngủ đủ thời gian, cơ thể vẫn cảm thấy mệt mỏi, không sảng khoái khi thức dậy. Người ngủ không sâu giấc có thể thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm và gặp khó khăn để ngủ lại. Tình trạng ngủ mơ màng không sâu giấc này khiến chất lượng cuộc sống suy giảm đáng kể.

Mối liên hệ giữa giấc ngủ kém ăn uống kém

Bạn có bao giờ nhận thấy rằng sau một đêm ngủ không sâu giấc hoặc thiếu ngủ, bạn cảm thấy ăn không ngon hoặc lại thèm những món ăn không lành mạnh? Mối liên hệ giữa chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tiêu hóa cùng cảm giác thèm ăn là một vòng tròn phức tạp.

Khi bạn ngủ không sâu giấc, cơ thể gặp phải tình trạng rối loạn giấc ngủ. Rối loạn giấc ngủ này ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống hormone điều chỉnh sự thèm ăn. Cụ thể, hormone căng thẳng cortisol có xu hướng tăng lên khi chất lượng giấc ngủ kém. Sự tăng vọt này có thể làm giảm cảm giác ngon miệng ở một số người, dẫn đến tình trạng ăn không ngon hoặc chán ăn. Mặt khác, việc ngủ không sâu giấc cũng làm xáo trộn cân bằng hai loại hormone chính liên quan đến cảm giác đói và no là ghrelin và leptin. Ghrelin, hormone gây đói, tăng lên, trong khi leptin, hormone gây no, lại giảm xuống. Điều này khiến bạn có xu hướng cảm thấy đói hơn và đặc biệt là thèm các loại thực phẩm giàu calo, đường hoặc chất béo – những thứ có thể mang lại cảm giác “hưng phấn” tức thời nhưng lại không tốt cho sức khỏe tổng thể.

Không chỉ ảnh hưởng đến hormone, tình trạng ngủ không sâu giấc còn gây ra cảm giác mệt mỏi triền miên. Mệt mỏi làm giảm năng lượng hoạt động của cơ thể, khiến bạn không còn động lực để chuẩn bị những bữa ăn cân bằng, đủ dinh dưỡng. Thay vào đó, bạn có thể tìm đến đồ ăn nhanh hoặc bỏ bữa, càng làm trầm trọng thêm vấn đề ăn uống kém.

Hơn nữa, giấc ngủ kém chất lượng còn ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Stress, căng thẳng và bệnh trầm cảm là những vấn đề tâm lý thường đi kèm hoặc là nguyên nhân của ngủ không sâu giấc. Chính những vấn đề tâm lý này lại có thể gây ra tình trạng ăn không ngon, chán ăn, hoặc ngược lại là ăn uống mất kiểm soát như một cách đối phó. Do đó, ăn không ngon ngủ không sâu giấc thường là hai mặt của một đồng xu, cùng phản ánh sự mất cân bằng trong sức khỏe tổng thể của mỗi người.

Nhiều nguyên nhân gây ngủ không sâu ăn không ngon

Nguyên nhân ngủ không sâu giấc và ăn không ngon có thể rất đa dạng, đôi khi là do thói quen sinh hoạt, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn. Việc tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ là cực kỳ quan trọng để có hướng khắc phục phù hợp.

Một số yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm:

• Dùng nhiều caffeine: Caffeine là một chất kích thích hệ thống thần kinh. Việc sử dụng caffeine (từ cà phê, trà, nước ngọt…) vào buổi tối có thể khiến cơ thể rơi vào trạng thái hưng phấn, làm tăng nhịp tim và khiến bạn khó thư giãn để đi vào giấc ngủ sâu. Điều này trực tiếp gây ra ngủ không sâu giấc. Mặc dù caffeine có thể tạm thời làm giảm cảm giác thèm ăn, việc lạm dụng lại ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tiêu hóa và chất lượng giấc ngủ.
• Dung nạp nhiều protein hoặc ăn khuya: Nếu bạn ăn một bữa ăn quá thịnh soạn, đặc biệt là nhiều protein, hoặc ăn quá gần giờ đi ngủ, hệ tiêu hóa sẽ phải làm việc vất vả hơn. Quá trình tiêu hóa này có thể làm xáo trộn giấc ngủ. Ăn khuya cũng có thể gây đầy hơi, khó tiêu, ảnh hưởng đến sự thoải mái khi ngủ. Thực phẩm chứa nhiều protein cần nhiều thời gian tiêu hóa hơn.
• Tập thể dục quá gần giờ ngủ: Tập thể dục rất tốt cho sức khỏe thể chất và có thể giúp cải thiện giấc ngủ sâu nếu thực hiện đúng thời điểm. Tuy nhiên, tập cường độ cao quá gần giờ đi ngủ sẽ kích thích cơ thể, làm tăng nhịp tim và nhiệt độ cơ thể, khiến bạn khó thư giãn và giấc ngủ không sâu.
• Không gian ngủ nhiều ánh sáng hoặc tiếng ồn: Ánh sáng là một yếu tố môi trường quan trọng ảnh hưởng đến nhịp sinh học của cơ thể. Ánh sáng kích thích não bộ hoạt động tỉnh táo. Không gian ngủ nhiều ánh sáng vào ban đêm sẽ ức chế sản xuất melatonin (hormone điều hòa giấc ngủ), khiến bạn khó đi vào giấc ngủ sâu hoặc dễ tỉnh giấc giữa đêm. Tương tự, tiếng ồn cũng là một yếu tố gây gián đoạn giấc ngủ.
• Bị mất ngủ: Mất ngủ là một chứng bệnh đặc trưng bởi khó hoặc không thể ngủ được. Mất ngủ mạn tính là một trong những nguyên nhân chính gây ra ngủ không sâu giấc. Mất ngủ kéo dài còn làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như trầm cảm, suy nhược cơ thể, suy giảm chức năng nhận thức. Khi mất ngủ đã trở thành bệnh, nó cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa Thần kinh.
• Chứng ngưng thở khi ngủ: Đây là một rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng khi hơi thở của người bệnh bị chậm lại hoặc ngừng lại bất thường trong lúc ngủ. Ngưng thở khi ngủ gây ra các đợt thức giấc ngắn liên tục mà người bệnh có thể không nhớ, làm gián đoạn giấc ngủ sâu. Các triệu chứng thường gặp là ngáy to, nghẹt thở khi ngủ, đau đầu vào buổi sáng, và buồn ngủ vào ban ngày. Chứng ngưng thở khi ngủ có thể do tắc nghẽn đường thở vật lý hoặc bất thường tín hiệu não. Nếu không được chữa trị kịp thời, ngưng thở khi ngủ làm gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đột quỵ.
• Stress, căng thẳng và lo lắng: Đây là những vấn đề tâm lý hàng đầu gây ra rối loạn giấc ngủ. Stress kéo dài làm tăng hormone căng thẳng, gây kích thích hệ thống thần kinh, khiến bạn khó thư giãn và khó ngủ sâu. Lo âu nhiều cũng thường đi kèm với khó ngủ và ngủ không sâu giấc. Stress, căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn, gây ăn không ngon hoặc thèm ăn không kiểm soát.
• Bệnh trầm cảm: Trầm cảm là một bệnh tâm thần gây ra tình trạng chán nản, giảm năng lượng, và thay đổi giấc ngủ. Ngủ không sâu giấc là một triệu chứng rất phổ biến của trầm cảm. Bệnh trầm cảm cũng thường đi kèm với tình trạng ăn không ngon hoặc thay đổi cân nặng đáng kể.
• Thiểu năng tuần hoàn não: Chứng thiểu năng tuần hoàn não làm giảm lượng máu lưu thông lên não, thiếu oxy và dưỡng chất nuôi tế bào thần kinh não. Điều này ảnh hưởng đến năng lượng hoạt động của não bộ, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, suy giảm chức năng nhận thức, và ngủ mơ màng không sâu giấc.
• Rối loạn tiền đình: Rối loạn tiền đình ảnh hưởng đến hệ thống cân bằng của cơ thể. Triệu chứng như chóng mặt, quay cuồng, mất thăng bằng có thể làm gián đoạn giấc ngủ, gây khó ngủ hoặc ngủ mê man không sâu giấc. Rối loạn tiền đình cũng có thể gây cảm giác buồn nôn, ảnh hưởng đến sự thèm ăn.
• Bệnh cường giáp: Chứng cường giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức, làm quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra nhanh hơn bình thường. Điều này kích thích hệ thống thần kinh, gây triệu chứng như đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm, run rẩy, nhịp tim tăng nhanh, và lo lắng. Tất cả những triệu chứng này đều tác động tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ, gây khó ngủ và ngủ không sâu giấc.
• Rối loạn cơ xương khớp: Các bệnh lý gây đau mạn tính như đau cơ xơ hóa hoặc viêm khớp dạng thấp thường đi kèm với mất ngủ và ngủ mơ màng không sâu giấc. Cảm giác đau khiến người bệnh khó tìm được tư thế thoải mái để ngủ và dễ bị tỉnh giấc giữa đêm. Giấc ngủ kém chất lượng lại làm tăng hormone căng thẳng, có thể làm tình trạng đau khớp trở nên nghiêm trọng hơn, tạo thành một vòng luẩn quẩn

.

Nhận biết dấu hiệu ngủ kém ăn kém

Tình trạng ngủ không sâu giấc kết hợp với ăn không ngon thường thể hiện qua nhiều triệu chứng rõ rệt, ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần. Người ngủ không sâu giấc và ăn không ngon có thể dễ dàng nhận biết thông qua một số dấu hiệu điển hình:

Về giấc ngủ:

• Hay tỉnh giấc một hoặc nhiều lần trong đêm: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của ngủ không sâu giấc. Bạn có thể tỉnh giấc đột ngột mà không rõ lý do.
• Rất khó để ngủ trở lại sau khi tỉnh giấc: Sau khi tỉnh giấc giữa đêm, bạn phải mất một khoảng thời gian đáng kể, đôi khi hàng giờ, để có thể ngủ lại được. Thời gian ngủ không sâu giấc này làm giảm tổng thời gian ngủ sâu.
• Ngủ chập chờn, mơ nhiều, nửa tỉnh nửa mê: Bạn không cảm thấy mình ngủ say, giấc ngủ nông, dễ bị ảnh hưởng bởi những tác động nhỏ. Ngủ mơ nhiều cũng là dấu hiệu cho thấy bạn dành ít thời gian ở giai đoạn thứ ba của giấc ngủ.
• Cảm giác mệt mỏi không sảng khoái khi thức dậy: Dù đã nằm trên giường đủ 7-9 tiếng, bạn vẫn cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng, như thể chưa ngủ chút nào.
• Buồn ngủ vào ban ngày: Giấc ngủ kém chất lượng vào ban đêm dẫn đến tình trạng buồn ngủ quá mức vào ban ngày, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và hiệu quả công việc.
• Giật mình khi ngủ: Một số người có thể gặp cảm giác giật mình hoặc co giật cơ bắp đột ngột khi đang trong trạng thái ngủ.

Về ăn uống và thể chất:

• Ăn không ngon miệng, chán ăn: Bạn mất đi cảm giác ngon khi ăn uống, thấy nhạt miệng hoặc không có hứng thú với thực phẩm.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân: Tình trạng ăn không ngon kéo dài kết hợp với rối loạn trao đổi chất do giấc ngủ kém có thể dẫn đến giảm cân không chủ đích.
• Cảm giác đầy hơi, khó tiêu: Stress và giấc ngủ kém có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tiêu hóa, gây ra triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu.
• Thiếu năng lượng, suy nhược cơ thể: Sự kết hợp của giấc ngủ không sâu và ăn không ngon làm giảm năng lượng hoạt động, khiến cơ thể dễ bị suy nhược.
• Dễ bị ốm vặt: Giấc ngủ kém chất lượng làm hệ miễn dịch giảm xuống, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn.
• Khó tập trung và suy giảm trí nhớ: Giấc ngủ sâu đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành trí nhớ. Ngủ không sâu giấc kéo dài gây suy giảm chức năng nhận thức, khả năng tập trung và ghi nhớ thông tin.

Những triệu chứng này có thể xuất hiện với mức độ khác nhau ở mỗi người. Nếu bạn nhận thấy mình có nhiều dấu hiệu trên cùng lúc, đặc biệt là kéo dài, đó có thể là tín hiệu cho thấy cơ thể đang gặp vấn đề và cần được quan tâm.

Ảnh hưởng tiêu cực khi ngủ kém ăn kém

Tình trạng ngủ không sâu giấc và ăn không ngon không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe tổng thể. Việc thiếu giấc ngủ sâu và không cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể sẽ tạo ra một vòng luẩn quẩn tiêu cực.

• Suy giảm chức năng nhận thức: Giấc ngủ sâu là giai đoạn quan trọng cho não bộ thực hiện các chức năng phục hồi và củng cố trí nhớ. Ngủ không sâu giấc kéo dài làm suy giảm khả năng tập trung, ghi nhớ thông tin, học tập và làm việc kém hiệu quả. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu nhạy bén trong suy nghĩ.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu trong việc củng cố hệ miễn dịch. Khi ngủ không sâu giấc, hệ miễn dịch giảm xuống, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi virus, vi khuẩn, tăng nguy cơ mắc bệnh lý nhiễm trùng.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính: Tình trạng ngủ không sâu giấc, thiếu ngủ có liên quan chặt chẽ đến sự thay đổi về hormone, bao gồm cả hormone căng thẳng cortisol và các hormone điều chỉnh sự thèm ăn (ghrelin, leptin). Những thay đổi này có thể thúc đẩy sự thèm ăn đối với thực phẩm không lành mạnh, góp phần dẫn đến tình trạng kháng insulin, thúc đẩy sự phát triển của bệnh đái tháo đường loại 2. Giấc ngủ kém chất lượng cũng là một yếu tố nguy cơ độc lập đối với bệnh tim mạch, đột quỵ.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Ngủ không sâu giấc và ăn không ngon là triệu chứng hoặc nguyên nhân làm trầm trọng thêm các vấn đề tâm lý như stress, căng thẳng, lo lắng và bệnh trầm cảm. Vòng luẩn quẩn giữa giấc ngủ kém, ăn uống kém và sức khỏe tinh thần suy giảm có thể rất khó thoát ra nếu không có sự can thiệp phù hợp.
• Suy giảm sức khỏe thể chất: Ăn không ngon dẫn đến thiếu hụt dưỡng chất cần thiết cho cơ thể hoạt động, kết hợp với sự thiếu phục hồi do giấc ngủ không sâu gây ra suy nhược cơ thể, giảm khối lượng cơ bắp và ảnh hưởng đến sức khỏe xương khớp.
• Thúc đẩy sự tiến triển của các bệnh thần kinh: Một số nghiên cứu cho thấy giấc ngủ không sâu có thể liên quan đến nguy cơ mắc hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh thần kinh thoái hóa như Alzheimer, Parkinson.

Rõ ràng, ăn không ngon ngủ không sâu giấc không phải là tình trạng đơn giản chỉ cần “cố gắng ngủ” hoặc “cố gắng ăn”. Đây là những dấu hiệu cảnh báo sức khỏe tổng thể đang gặp vấn đề và cần được đánh giá, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Khi nào nên tìm hỗ trợ y tế

Việc gặp phải tình trạng ngủ không sâu giấc hoặc ăn không ngon đôi khi có thể chỉ là tạm thời do stress hoặc thay đổi lối sống. Tuy nhiên, nếu những dấu hiệu này kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng đáng lo ngại khác, bạn cần sớm tìm đến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn.

Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Thần kinh hoặc chuyên khoa Nội Tổng quát nếu:

• Tình trạng ngủ mê man không sâu giấc, khó ngủ kéo dài hơn 4 tuần: Mất ngủ mạn tính cần được chẩn đoán và điều trị chính xác.
• Vấn đề giấc ngủ không sâu và ăn không ngon ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống hàng ngày của bạn.
• Thường xuyên thức dậy nhiều lần trong đêm kèm theo cảm giác khó thở khi ngủ hoặc ngáy to bất thường, vì đây có thể là triệu chứng của chứng ngưng thở khi ngủ.
• Tinh thần lo âu, căng thẳng quá mức hoặc có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh trầm cảm.
• Bạn đang sử dụng một số loại thuốc và nghi ngờ chúng là do nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngủ không sâu giấc. Một số loại thuốc chống trầm cảm như Fluoxetine, Sertraline… có thể gây mất ngủ hoặc ngủ mơ màng không sâu giấc trong thời gian đầu sử dụng.
• Tình trạng ăn không ngon gây sụt cân đáng kể hoặc đi kèm các triệu chứng tiêu hóa bất thường khác.
• Ăn không ngon ngủ không sâu giấc xảy ra đột ngột và nghiêm trọng mà không có nguyên nhân rõ ràng.

Bác sĩ sẽ giúp bạn chẩn đoán chính xác nguyên nhân, có thể là do vấn đề tâm lý, bệnh lý tiềm ẩn, hoặc các yếu tố từ môi trường, lối sống. Việc thăm khám sớm giúp ngăn ngừa các tác hại lâu dài và tìm ra phương hướng chữa trị phù hợp.

Chẩn đoán tình trạng sức khỏe giấc ngủ

Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân của ngủ không sâu giấc và các vấn đề liên quan đến sức khỏe giấc ngủ, bác sĩ chuyên khoa Thần kinh hoặc chuyên gia về giấc ngủ sẽ tiến hành một loạt các đánh giá và xét nghiệm. Việc chẩn đoán chứng ngủ không sâu giấc nói riêng hay chẩn đoán những vấn đề liên quan đến giấc ngủ nói chung thường bao gồm:

• Đánh giá tiền sử bệnh và giấc ngủ: Bác sĩ sẽ hỏi kỹ về thói quen ngủ, triệu chứng gặp phải, tiền sử bệnh lý, thuốc đang sử dụng, mức độ stress và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và ăn uống.
• Nhật ký giấc ngủ: Bạn có thể được yêu cầu ghi lại thời gian ngủ, thức dậy, các lần tỉnh giấc, thói quen sinh hoạt và ăn uống trong khoảng 1-2 tuần.
• Đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography): Đây là xét nghiệm toàn diện, được thực hiện tại phòng thí nghiệm giấc ngủ hoặc tại nhà. Trong quá trình đo đa ký giấc ngủ, các hoạt động điện trong não (qua điện não đồ – EEG), chuyển động mắt, nhịp tim, hơi thở, nồng độ oxy trong máu, chuyển động cơ bắp sẽ được ghi lại suốt đêm. Đo đa ký giấc ngủ giúp chẩn đoán các rối loạn giấc ngủ phức tạp như chứng ngưng thở khi ngủ, rối loạn chuyển động chân tay định kỳ, và đánh giá chất lượng giấc ngủ, bao gồm cả thời gian và tỷ lệ của giấc ngủ sâu.
• Kiểm tra độ trễ khi ngủ nhiều lần (MSLT): Xét nghiệm này đo mức độ buồn ngủ vào ban ngày, thường được thực hiện sau đo đa ký giấc ngủ. Nó giúp chẩn đoán các rối loạn gây buồn ngủ quá mức như ngủ rũ.
• Kiểm tra duy trì sự tỉnh táo (MWT): Đánh giá khả năng giữ tỉnh táo trong các tình huống tĩnh lặng.
• Chụp CT hoặc chụp MRI não: Trong một số trường hợp nghi ngờ nguyên nhân do bệnh lý thần kinh như thiểu năng tuần hoàn não, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT hoặc chụp MRI não để kiểm tra cấu trúc não bộ và lượng máu lưu thông lên não. Các thiết bị hiện đại như máy chụp cắt lớp vi tính 1975 lát cắt tại các bệnh viện uy tín như Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh giúp cung cấp hình ảnh chi tiết và chính xác.

Ngoài các xét nghiệm về giấc ngủ, bác sĩ cũng có thể chỉ định xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng tuyến giáp (loại trừ bệnh cường giáp), mức độ thiếu hụt vi chất (liên quan đến ăn không ngon) hoặc các dấu hiệu của bệnh lý khác.

Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đưa ra phương hướng chữa trị phù hợp và hiệu quả cho tình trạng ăn không ngon ngủ không sâu giấc.

Điều trị hiệu quả giấc ngủ kém

Việc điều trị tình trạng ngủ không sâu giấc và ăn không ngon phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể được chẩn đoán. Mục tiêu là giải quyết gốc rễ vấn đề để khôi phục chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tiêu hóa, cải thiện sự thèm ăn. Bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp và xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa.

• Điều trị nguyên nhân nền: Nếu ăn không ngon ngủ không sâu giấc là triệu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn như chứng ngưng thở khi ngủ, bệnh trầm cảm, rối loạn tiền đình, bệnh cường giáp, rối loạn cơ xương khớp, hoặc thiểu năng tuần hoàn não, việc điều trị bệnh lý đó là ưu tiên hàng đầu. Ví dụ, chứng ngưng thở khi ngủ có thể cần sử dụng máy CPAP; trầm cảm cần điều trị bằng thuốc và tâm lý trị liệu; bệnh cường giáp cần điều trị để ổn định hormone tuyến giáp.
• Liệu pháp hành vi nhận thức cho chứng mất ngủ (CBT-I): Đây là phương pháp điều trị không dùng thuốc được khuyến cáo rộng rãi cho chứng mất ngủ mạn tính. CBT-I giúp thay đổi những suy nghĩ và hành vi không phù hợp liên quan đến giấc ngủ, xây dựng thói quen ngủ lành mạnh và cải thiện chất lượng giấc ngủ sâu.
• Sử dụng thuốc: Bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định một số loại thuốc để giúp cải thiện giấc ngủ trong thời gian ngắn, nhưng cần thận trọng do thuốc có thể gây tác dụng phụ và không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ. Các loại thuốc có thể bao gồm thuốc an thần gây ngủ, thuốc chống trầm cảm (nếu có trầm cảm), hoặc thuốc điều trị các bệnh lý nền. Người bệnh cần tuân thủ đúng theo phác đồ điều trị của bác sĩ và không tự ý sử dụng thuốc ngủ.
• Kích thích từ trường xuyên sọ (TMS): Trong một số trường hợp trầm cảm kháng trị hoặc rối loạn giấc ngủ liên quan đến hoạt động não bộ, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phương pháp kích thích từ trường xuyên sọ. Đây là một phương pháp điều trị không xâm lấn giúp điều chỉnh hoạt động của các vùng não bộ liên quan.
• Cải thiện dinh dưỡng và sự thèm ăn**: Nếu ăn không ngon là vấn đề chính, bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể tư vấn về chế độ ăn uống cân bằng, bổ sung các dưỡng chất còn thiếu. Việc chia nhỏ bữa ăn, sử dụng thực phẩm giàu năng lượng và dưỡng chất, hoặc bổ sung các vi chất cần thiết (ví dụ: kẽm, vitamin nhóm B có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn**) có thể được khuyến nghị.
• Thay đổi lối sống: Đây là yếu tố then chốt hỗ trợ mọi phương pháp điều trị. Xây dựng lịch trình ngủ đều đặn, tạo môi trường ngủ lý tưởng, giảm stress bằng các kỹ thuật thư giãn, tập thể dục đúng cách, hạn chế caffeine và rượu bia là những lối sống cần thiết để cải thiện cả giấc ngủ và ăn uống.

Việc điều trị hiệu quả tình trạng ăn không ngon ngủ không sâu giấc đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa người bệnh và bác sĩ, tuân thủ phác đồ và sẵn sàng điều chỉnh lối sống.

Ngăn ngừa vấn đề ngủ kém ăn kém

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Áp dụng các biện pháp ngăn ngừa là cách hiệu quả nhất để tránh gặp phải tình trạng ngủ không sâu giấc và ăn không ngon, duy trì sức khỏe tổng thể tốt. Bạn có thể chủ động thực hiện các lối sống sau:

• Xây dựng lịch trình ngủ đều đặn: Cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả cuối tuần. Điều này giúp điều chỉnh nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể.
• Tạo không gian ngủ lý tưởng: Đảm bảo phòng ngủ tối, yên tĩnh, mát mẻ và thoải mái. Sử dụng rèm cửa dày để chặn ánh sáng, nút tai chống ồn nếu cần. Môi trường ngủ tốt là yếu tố quan trọng để dễ đi vào giấc ngủ sâu. Thay đổi gối nằm hoặc nệm nếu cảm thấy không thoải mái.
• Thực hiện thói quen thư giãn trước khi ngủ: Dành 30-60 phút trước giờ đi ngủ để thư giãn. Bạn có thể đọc sách, nghe nhạc nhẹ, ngâm chân bằng nước ấm, ngồi thiền, tập thở sâu hoặc tắm nước ấm. Điều này giúp giảm căng thẳng và chuẩn bị cơ thể cho giấc ngủ. Xông hơi hoặc tắm nước nóng trước khi ngủ giúp cơ thể hấp thụ nhiệt và thư giãn cơ bắp.
• Hạn chế chất kích thích và bữa ăn nặng vào buổi tối: Tránh dùng nhiều caffeine (cà phê, trà, sô cô la, nước ngọt) và rượu bia, đặc biệt là trong vài giờ trước khi ngủ. Rượu bia có thể khiến bạn buồn ngủ lúc đầu nhưng lại làm gián đoạn giấc ngủ sâu sau đó. Không nên ăn một bữa tối quá no hoặc nhiều protein khó tiêu quá gần giờ ngủ. Hạn chế uống nhiều nước trước khi ngủ để tránh tỉnh giấc đi vệ sinh.
• Vận động thể chất thường xuyên: Tập thể dục đều đặn giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ sâu và giảm stress. Tuy nhiên, tránh tập thể dục quá gần giờ ngủ, tốt nhất là không tập trong vòng 2-3 tiếng trước khi đi ngủ.
• Kiểm soát stress và lo âu: Áp dụng các kỹ thuật giảm stress như thiền, yoga, viết nhật ký, hoặc nói chuyện với bạn bè, người thân. Nếu stress hoặc lo âu quá mức, hãy tìm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý.
• Chú trọng chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống cân bằng, đủ dưỡng chất không chỉ hỗ trợ sức khỏe thể chất mà còn tác động tích cực đến giấc ngủ và sức khỏe tinh thần. Bổ sung các khoáng chất như canxi, magie có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Bạn có thể dung nạp chúng qua thực phẩm hoặc viên uống bổ sung (theo tư vấn bác sĩ). Thực phẩm giàu Tryptophan (như chuối, hạt óc chó, sữa ấm) có thể giúp sản sinh serotonin, chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến giấc ngủ và tâm trạng.
• Không ngủ trưa quá dài: Nếu cần ngủ trưa, chỉ nên ngủ khoảng 20-30 phút và tránh ngủ quá muộn vào buổi chiều để không ảnh hưởng đến nhu cầu ngủ ban đêm.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý: Nếu bạn đang mắc các bệnh lý mạn tính có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ (như tiểu đường, bệnh tim mạch, các vấn đề hô hấp, bệnh cường giáp, rối loạn cơ xương khớp), hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát tình trạng bệnh.

Việc kết hợp hài hòa giữa lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân bằng và kiểm soát stress sẽ là nền tảng vững chắc giúp bạn có được giấc ngủ sâu và sức khỏe tốt.

Hỏi đáp thường gặp về giấc ngủ ăn uống kém

Bạn đọc thường có nhiều thắc mắc liên quan đến ăn không ngon ngủ không sâu giấc. Dưới đây là giải đáp cho một số câu hỏi phổ biến nhất mà Kho Nệm Thắng Lợi nhận được:

Ăn gì khi ngủ không sâu giấc?

Bạn nên tập trung vào chế độ ăn uống cân bằng, giàu dưỡng chất, đặc biệt là thực phẩm chứa Tryptophan như các loại hạt, chuối, sữa ấm, yến mạch. Hạn chế thực phẩm nhiều đường, chất béo không lành mạnh, và tránh ăn quá no vào buổi tối.

Uống gì giúp ngủ sâu giấc hơn?

Trà thảo mộc không chứa caffeine như trà hoa cúc, trà lạc tiên, trà tía tô đất có thể giúp thư giãn và dễ ngủ hơn. Sữa ấm cũng là một lựa chọn tốt nhờ chứa Tryptophan và Magie.

Ngủ không sâu giấc là dấu hiệu thiếu chất gì?

Ngủ không sâu giấc có thể liên quan đến thiếu hụt các vi chất như Magie, Canxi, Vitamin D, Vitamin nhóm B, và Kẽm. Tuy nhiên, cần thăm khám để chẩn đoán chính xác nguyên nhân thiếu chất (nếu có) và bổ sung theo hướng dẫn y tế.

Trẻ nhỏ ngủ không sâu giấc nên làm gì?

Phụ huynh nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán nguyên nhân và được tư vấn phương hướng chữa trị phù hợp. Đồng thời, xây dựng lịch trình ngủ đều đặn và môi trường ngủ yên tĩnh, thoải mái cho trẻ là rất quan trọng.

Mất ngủ kéo dài có gây sụt cân không?

Có, mất ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến hormone điều chỉnh sự thèm ăn và trao đổi chất, kết hợp với tình trạng ăn không ngon, dẫn đến sụt cân không chủ đích.

Kết luận

Ăn không ngon ngủ không sâu giấc là những dấu hiệu không thể xem thường, cần được quan tâm và xử lý kịp thời. Kho Nệm Thắng Lợi hy vọng thông tin trên giúp bạn hiểu rõ hơn nguyên nhân, triệu chứng và tác hại của tình trạng này. Nếu bạn đang gặp phải vấn đề trên, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn chữa trị. Đừng quên chia sẻ bài viết này để nhiều người cùng nâng cao nhận thức về sức khỏe giấc ngủ và ăn uống. Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích về giấc ngủ và cách chọn nệm phù hợp tại website của chúng tôi: http://khonemthangloi.com.vn/.