Trẻ 4 tuổi ngủ ít: Nguyên nhân do thiếu chất và cách cải thiện giấc ngủ

Khi trẻ 4 tuổi ngủ ít, điều này thường khiến cha mẹ lo lắng. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều lý do khác nhau, bao gồm cả những thay đổi về thói quen ngủ và đặc biệt là sự thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết. Chúng tôi hiểu giấc ngủ quan trọng thế nào với sự phát triển của trẻ và muốn chia sẻ những thông tin hữu ích về các nguyên nhân cùng biện pháp giúp bé ngủ ngon hơn.

Nguyên nhân khiến trẻ 4 tuổi khó ngủ

Chúng ta đều biết rằng giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu đối với sự phát triển toàn diện về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ nhỏ. Khi trẻ 4 tuổi gặp tình trạng khó ngủ, trằn trọc hay ngủ không sâu giấc, điều này có thể là dấu hiệu cho thấy có vấn đề cần được quan tâm. Có nhiều yếu tố dẫn đến khó ngủ ở trẻ 4 tuổi, nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng mà nhiều cha mẹ ít ngờ tới chính là sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng.

Thiếu hụt Canxi

Canxi là một khoáng chất không thể thiếu cho sự hình thành và phát triển hệ cơ xương khớp khỏe mạnh ở trẻ. Khi trẻ 4 tuổi không được cung cấp đầy đủ hàm lượng canxi theo nhu cầu khuyến nghị, trẻ có thể gặp phải các vấn đề liên quan đến hệ cơ xương khớp, từ đó khiến cho trẻ dễ bị nhức mỏi cơ, xương khớp, hay trằn trọc khó đi vào giấc ngủ và thậm chí khi ngủ thì không sâu giấc và rất hay bị giật mình.

Những dấu hiệu nhận biết trẻ 4 tuổi khó ngủ do thiếu vi chất canxi thường khá rõ ràng. Cha mẹ có thể quan sát thấy hiện tượng rụng tóc hình vành khăn, trẻ có biểu hiện còi xương (mặc dù không phải lúc nào cũng có), hay bị chuột rút, khó đi vào giấc ngủ và ngủ không sâu giấc. Thiếu canxi ảnh hưởng đến giấc ngủ sâu vì nó liên quan đến chức năng của hệ thần kinh và cơ bắp. Việc trẻ liên tục giật mình trong đêm cũng có thể do sự thiếu hụt khoáng chất thiết yếu này, làm tăng sự nhạy cảm của hệ thần kinh. Để cải thiện nhu cầu canxi của trẻ, cha mẹ có thể bổ sung một số loại thực phẩm giàu canxi vào trong khẩu phần ăn của trẻ như sữa chua, đậu nành, phô mai hoặc sữa giàu canxi, tôm, cua, ghẹ… Chế độ dinh dưỡng cân bằng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo trẻ nhận đủ lượng canxi cần thiết.

Thiếu hụt Magie

Magie là một yếu tố vi lượng vô cùng quan trọng giúp cho trẻ duy trì các hoạt động của các cơ quan trong cơ thể. Hơn nữa, chất này còn đóng vai trò quan trọng trong hoàn thiện chức năng não, đảm bảo hệ tim mạch luôn được khỏe mạnh. Đặc biệt, Magie giúp cho cơ thể thư giãn tinh thần và dễ đi vào giấc ngủ cũng như có giấc ngủ sâu hơn. Không những thế, magie còn tham gia vào quá trình tăng nồng độ GABA – chất dẫn truyền thần kinh hóa học trong não. GABA có tác dụng làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng, từ đó giúp cơ thể chuẩn bị cho giấc ngủ.

Cho nên khi trẻ 4 tuổi ngủ ít cũng có thể nghĩ ngay tới sự thiếu hụt magie cung cấp cho trẻ. Những dấu hiệu có thể nhận biết được sự thiếu hụt này bao gồm trẻ hay buồn chán, lười chơi, thể trạng uể oải, có hiện tượng co giật mí mắt hoặc bị chuột rút, đôi khi còn xuất hiện nhịp tim bất thường hoặc mắc các bệnh về da… Sự thiếu hụt magie ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ bởi vì nó cần thiết cho việc điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức và khả năng thư giãn. Để giúp trẻ được cung cấp đủ hàm lượng magie theo nhu cầu khuyến nghị, cha mẹ có thể lựa chọn một số loại thực phẩm giàu dưỡng chất này như rau bina, quả hạch, ngũ cốc, thịt, cá, sữa và các sản phẩm thực phẩm được chế biến từ sữa. Magie quan trọng cho chức năng não và sự điều hòa giấc ngủ.

Thiếu hụt Protein

Protein được cấu tạo từ các acid amin và cũng là thành phần cơ bản tạo nên các tế bào trong cơ thể. Có hai nguồn thực phẩm cung cấp protein khá phong phú đó là động vật và thực vật. Trong đó, protein có nguồn gốc từ động vật thường chứa đầy đủ các acid amin cần thiết cho cơ thể và dễ hấp thu hơn. Các acid amin này có vai trò chính trong hình thành các chất dẫn truyền thần kinh hóa học trong não bộ như GABA, endorphin, serotonin… Serotonin, đặc biệt, là tiền chất của melatonin, hormone điều chỉnh giấc ngủ. Khi trẻ không được cung cấp đầy đủ protein, việc tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh này bị ảnh hưởng, làm giảm khả năng thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ sâu hơn.

Khi trẻ thiếu protein có thể thấy trẻ thường xuyên khó ngủ, hay giật mình thức giấc, kém tập trung, phản ứng chậm, liên tục thèm ăn, người hay nhức mỏi cơ… Thiếu protein ảnh hưởng đến giấc ngủ vì nó cần thiết cho việc sản xuất các hormone và chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến giấc ngủ và tâm trạng. Cha mẹ có thể lựa chọn những loại thực phẩm giàu protein để cung cấp vào bữa ăn của trẻ như yến mạch, bông cải xanh, hạnh nhân, trứng gà, thịt bò, thịt gà, sữa… Protein tạo nên chất dẫn truyền thần kinh cần thiết cho giấc ngủ.

Thiếu hụt Chất béo

Nhiều cha mẹ thường bỏ qua nhóm chất dinh dưỡng này mà không biết rằng nó giúp cho các noron thần kinh của trẻ được hình thành và phát triển tối ưu. Hơn nữa, chất béo còn có vai trò chính để hấp thu các loại vitamin tan trong dầu như vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K…. Trong chất béo còn chứa nhiều dưỡng chất quý như DHA, EPA, ARA,… rất cần thiết cho sự phát triển trí não của trẻ. Chất béo cần thiết cho phát triển trí não và hệ thần kinh, và hệ thần kinh khỏe mạnh là yếu tố quan trọng để điều hòa giấc ngủ.

Khi trẻ thiếu chất béo có thể sẽ khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, khó đi vào giấc ngủ. Thiếu chất béo ảnh hưởng đến giấc ngủ vì nó giúp hình thành noron thần kinh và hấp thu vitamin tan trong dầu quan trọng cho giấc ngủ. Cha mẹ có thể bổ sung chất béo vào bữa ăn của trẻ thông qua các loại thực phẩm như thịt mỡ, cá hồi, dầu cá, mỡ các động vật biển, hoặc chất béo chưa bão hòa từ sữa, phô mai, dầu thực vật, bơ, sữa, trứng gà, các loại hạt…

Thiếu hụt Vitamin D

Vitamin D không chỉ quan trọng cho sức khỏe xương khớp mà còn có liên hệ mật thiết đến chất lượng giấc ngủ. Khi trẻ thiếu vitamin D thường sẽ không ngủ sâu giấc hoặc hay giật mình, mọc răng chậm và có thể rụng tóc… Vitamin D cũng có chức năng khá quan trọng trong quá trình hấp thu canxi. Như đã đề cập, canxi cần thiết cho trẻ và ảnh hưởng đến giấc ngủ, và vitamin D giúp trẻ sử dụng canxi hiệu quả hơn. Thiếu vitamin D ảnh hưởng đến giấc ngủ và hấp thu canxi, gây ra tình trạng ngủ không sâu giấc và hay giật mình.

Để cải thiện tình trạng thiếu vitamin D ở trẻ có thể bổ sung bằng cách tắm nắng sớm (dưới ánh nắng nhẹ nhàng trước 8-9 giờ sáng) hoặc bổ sung lượng vitamin D vào khẩu phần từ thực phẩm, bao gồm cá, sữa, lòng đỏ trứng….

Thiếu hụt Sắt

Sắt là một vi chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển và hoạt động bình thường của não bộ. Thiếu hụt sắt sẽ gây ra các vấn đề não bộ cho trẻ 4 tuổi như xuất hiện các dấu hiệu lo lắng sợ hãi, suy giảm nhận thức, mệt mỏi và mất ngủ. Thiếu sắt ảnh hưởng đến não bộ trẻ và gây ra tình trạng mệt mỏi và mất ngủ.

Ngoài ra, còn biểu hiện làn da xanh xao nhợt nhạt, kém tập trung, sút cân, rối loạn tiêu hóa… Việc trẻ cảm thấy mệt mỏi và lo lắng do thiếu sắt cũng góp phần khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ sâu.

Thiếu hụt Kẽm

Kẽm là một vi chất có khá nhiều tác dụng trong việc đảm bảo quá trình trao đổi chất của cơ thể, giúp tăng trưởng và phục hồi tế bào tốt, nâng cao hệ miễn dịch. Kẽm cũng liên quan đến việc điều hòa chất dẫn truyền thần kinh và hormone liên quan đến giấc ngủ.

Bên cạnh đó, nếu trẻ thiếu kẽm có thể khiến cho giấc ngủ của trẻ kém chất lượng, hay khóc vào ban đêm. Thiếu kẽm ảnh hưởng đến giấc ngủ vì nó cần thiết cho trao đổi chất và hệ miễn dịch, và có thể gây giấc ngủ kém chất lượng và khóc vào ban đêm.

Ngoài nguyên nhân thiếu chất, khó ngủ ở trẻ 4 tuổi cũng có thể do thay đổi môi trường ngủ (ngủ xa mẹ), căng thẳng tâm lý, giờ giấc sinh hoạt không đều, hoặc quá năng động vào cuối ngày. Tuy nhiên, như chúng tôi tại Kho Nệm Thắng Lợi đã phân tích, thiếu hụt dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng mà cha mẹ cần đặc biệt lưu tâm.

Thời lượng ngủ cần thiết của trẻ 4 tuổi

Hiểu rõ thời gian ngủ cần thiết cho trẻ theo từng độ tuổi là quan trọng để đánh giá liệu trẻ có ngủ đủ giấc hay không. Ở mỗi lứa tuổi khác nhau thời gian ngủ của trẻ sẽ khác nhau. Đối với trẻ 4 tuổi thì trẻ cần ngủ khoảng từ 10 đến 12 tiếng một ngày. Thời gian ngủ này bao gồm cả giấc ngủ đêm và giấc ngủ ngắn ban ngày (nếu có). Tuy nhiên, giấc ngủ đêm đóng vai trò thiết yếu hơn cả.

Ngoài việc đảm bảo đủ số lượng thời gian ngủ cho trẻ, cha mẹ cần chú ý đến việc trẻ cần đi ngủ đúng giờ, đặc biệt giấc ngủ buổi tối. Lý do quan trọng nhất là vì hormone tăng trưởng thường tiết ra nhiều nhất vào khoảng thời gian từ 11 đến 12 giờ đêm khi trẻ đang ngủ say. Việc cho trẻ thức quá muộn sẽ khiến hormone tăng trưởng không thể tiết ra được, gây nên tình trạng chậm lớn ở trẻ. Giấc ngủ tối quan trọng cho hormone tăng trưởng, và việc trẻ cần đi ngủ đúng giờ ảnh hưởng đến sự tiết hormone này.

Bên cạnh đó, thời gian dậy của trẻ vào ngày hôm sau muộn quá cũng ảnh hưởng đến bữa ăn sáng, thời gian tắm nắng (nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên) hoặc muộn các hoạt động thường ngày như đi học. Một thời gian biểu sinh hoạt đều đặn không chỉ giúp trẻ ngủ đủ giấc mà còn hình thành thói quen tốt, tăng cường sức khỏe và khả năng học hỏi. Chế độ sinh hoạt đều đặn ảnh hưởng đến thời gian ngủ của trẻ.

Cách cải thiện giấc ngủ ngon cho trẻ 4 tuổi

Khi trẻ 4 tuổi khó ngủ, điều này có thể khiến cả gia đình mệt mỏi. Tuy nhiên, có nhiều biện pháp hiệu quả mà cha mẹ có thể áp dụng để giúp trẻ ngủ ngon hơn. Để giúp trẻ có một giấc ngủ đảm bảo cả về số lượng và chất lượng, cha mẹ nên xây dựng cho trẻ một chế độ dinh dưỡng cân bằng và hợp lý.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Theo khuyến nghị của các chuyên gia dinh dưỡng, trẻ ở độ tuổi này rất hay biếng ăn và chỉ thích uống sữa thay cơm. Điều này sẽ khiến trẻ bị thiếu chất dinh dưỡng, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ 4 tuổi. Sữa có thể cung cấp cho trẻ chất dinh dưỡng, nhưng sẽ không thể đủ dưỡng chất cần thiết ở lứa tuổi này.

Do đó, cha mẹ nên cung cấp thêm các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng ngoài sữa bao gồm: Canxi, magie, chất béo, kẽm, vitamin, protein… Hãy đa dạng hóa bữa ăn với thịt, cá, trứng, rau xanh đậm, các loại hạt, sữa và các sản phẩm từ sữa. Nhóm chất béo từ dầu cá, cá hồi, các loại hạt quan trọng cho phát triển trí não và hệ thần kinh khỏe mạnh, có thể giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ. Canxi và magie từ sữa, sữa chua, rau bina cần thiết cho sự thư giãn của cơ bắp và hệ thần kinh. Protein từ thịt, trứng, sữa cung cấp acid amin để tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh điều hòa giấc ngủ. Trong trường hợp trẻ lười ăn, cha mẹ hãy chia nhỏ các bữa ăn trong ngày của trẻ nhằm cung cấp đủ lượng thực phẩm cũng như nhu cầu dinh dưỡng theo khuyến nghị. Sự thiếu chất ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, do đó chế độ dinh dưỡng cân bằng là biện pháp quan trọng.

Xây dựng giờ giấc ngủ cố định

Một thời gian biểu đi ngủ đều đặn là yếu tố quyết định giúp trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ và ngủ sâu giấc hơn. Cha mẹ nên tạo cho trẻ một thời gian biểu ngủ hợp lý, tập thói quen cho trẻ thực hiện giờ giấc đi ngủ cố định và đến giờ đó trẻ sẽ tự buồn ngủ. Điều này giúp đồng hồ sinh học của trẻ hoạt động hiệu quả. Cố gắng cho trẻ đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian mỗi ngày, kể cả cuối tuần. Hơn nữa, cha mẹ cũng nên điều chỉnh và tránh tình trạng trẻ ngủ nhiều vào ban ngày (đặc biệt là giấc ngủ dài và muộn vào buổi chiều) thì sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm. Giờ giấc đi ngủ cố định ảnh hưởng đến việc trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ.

Tạo không gian ngủ lý tưởng

Không gian ngủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ ngủ ngon. Xây dựng cho trẻ một không gian ngủ thoáng mát, yên tĩnh sẽ giúp trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ. Nhiệt độ phòng nên mát mẻ, phòng ngủ tối và yên tĩnh. Cha mẹ nên tắt tất cả các thiết bị điện tử như tivi, máy tính, điện thoại trước khi đi ngủ 2 tiếng sẽ giúp trẻ ngủ sâu giấc hơn. Ánh sáng xanh từ các thiết bị này có thể ức chế sản xuất melatonin, hormone gây buồn ngủ. Một chiếc nệm thoáng khí, đàn hồi và nâng đỡ tốt như các sản phẩm từ Kho Nệm Thắng Lợi cũng có thể góp phần tạo sự thoải mái cho trẻ, giúp trẻ có giấc ngủ sâu và trọn vẹn hơn. Không gian ngủ thoáng mát yên tĩnh ảnh hưởng đến việc đi vào giấc ngủ.

Thực hiện những biện pháp này một cách kiên trì và nhất quán sẽ giúp trẻ 4 tuổi cải thiện đáng kể tình trạng khó ngủ, đảm bảo trẻ phát triển toàn diện.

Hỏi đáp về giấc ngủ trẻ 4 tuổi

• Có phải tất cả trẻ 4 tuổi khó ngủ đều do thiếu chất không?
  Không hẳn vậy, thiếu chất là một nguyên nhân phổ biến nhưng còn nhiều yếu tố khác như căng thẳng, thay đổi thói quen, hoặc môi trường ngủ không phù hợp cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Việc xác định chính xác nguyên nhân cần sự đánh giá tổng thể từ cha mẹ hoặc chuyên gia y tế.
• Khi nào tôi nên đưa trẻ đi khám bác sĩ vì khó ngủ?
  Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám nếu tình trạng khó ngủ kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm trạng của trẻ (ví dụ: mệt mỏi, cáu kỉnh, kém tập trung), hoặc kèm theo các dấu hiệu đáng lo ngại khác như sút cân hoặc khó thở khi ngủ. Bác sĩ có thể giúp tìm ra nguyên nhân gốc rễ và đưa ra lời khuyên phù hợp nhất.
• Giấc ngủ trưa có ảnh hưởng đến giấc ngủ tối của trẻ 4 tuổi không?
  Có, nếu trẻ ngủ trưa quá dài hoặc quá muộn vào buổi chiều, điều này có thể làm giảm “áp lực ngủ” vào buổi tối, khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ ban đêm. Cha mẹ nên giới hạn thời gian ngủ trưa và đảm bảo giấc ngủ trưa kết thúc sớm hơn vào buổi chiều.
• Tại sao không nên cho trẻ xem thiết bị điện tử trước khi ngủ?
  Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình thiết bị điện tử có thể làm giảm sản xuất melatonin, hormone tự nhiên giúp cơ thể chuẩn bị cho giấc ngủ, khiến trẻ cảm thấy tỉnh táo hơn và khó đi vào giấc ngủ sâu. Tốt nhất nên tắt hết thiết bị điện tử ít nhất một đến hai tiếng trước giờ đi ngủ.
• Chế độ ăn uống cần bao lâu để thấy hiệu quả cải thiện giấc ngủ?
  Thời gian để thấy hiệu quả có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ thiếu hụt và sự đáp ứng của cơ thể trẻ, nhưng thường cần kiên trì thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng trong vài tuần hoặc vài tháng. Nếu lo ngại về thiếu hụt nghiêm trọng, việc tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ là rất cần thiết.

Lời kết

Giấc ngủ đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của trẻ 4 tuổi. Khó ngủ ở trẻ 4 tuổi có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề, trong đó thiếu hụt dinh dưỡng là nguyên nhân quan trọng cần quan tâm. Bằng cách xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng và hợp lý, tạo thời gian biểu ngủ cố định, và chuẩn bị không gian ngủ lý tưởng, cha mẹ có thể giúp trẻ cải thiện giấc ngủ, đảm bảo trẻ phát triển toàn diện. Chúng tôi tại Kho Nệm Thắng Lợi hy vọng những thông tin này hữu ích cho bạn. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc muốn tìm hiểu thêm về các giải pháp giấc ngủ, đừng ngần ngại để lại bình luận, chia sẻ bài viết này hoặc truy cập website của chúng tôi tại http://khonemthangloi.com.vn/ để tìm hiểu thêm.